Ma koliko argumentacija Vlade bila na mjestu, Srpskoj bi o glavu mogao da se obije Sporazum o prenosu nadležnosti iz oblasti odbrane na BiH iz 2005.
U Nacrtu zakona se proizvodnja naoružanja i vojne opreme proglašava djelatnošću od strateškog interesa za Srpsku. Proizvodnja obuhvata dizajniranje novih sredstava i sistema naoružanja i vojne opreme, razvoj prototipova, projektovanje i konstruisanje, maloserijsku i serijsku proizvodnju, istraživanje, modernizaciju i razvoj naoružanja i tehnologije za proizvodnju naoružanja i vojne opreme, vojnu standardizaciju, verifikaciju, sistem obezbjeđenja kvaliteta, kontrolu kvaliteta, izradu dijelova i remont naoružanja i vojne opreme.
Oružje i vojnu opremu u Srpskoj moći će da proizvodi akcionarsko društvo ili društvo sa ograničenom odgovornošću sa sjedištem u Republici koje je registrovano za obavljanje djelatnosti iz oblasti proizvodnje naoružanja i vojne opreme.
Mada je još sve daleko od Vijeća naroda RS, delegati u Klubu Bošnjaka najavljuju osporavanje ovakvog zakona, ako se nešto u međuvremenu ne promijeni. Osim Ustavnog suda RS, napominjemo da bošnjački političari na nivou BiH imaju mogućnost apelacije Ustavnom sudu BiH, ma koliko Srpska ne provodila njegove odluke.
– Vidjećemo šta ćemo dobiti u zvaničnom materijalu. Hoće li tu biti amandmana, ne znamo dok ne dođe na Vijeće naroda RS. Rano je o tome govoriti. Ali, u ovakvom obliku je za nas neprihvatljivo – kaže za Srpskainfo delegat u Klubu Bošnjaka, Alija Tabaković (SDA).
U čemu je problem?
Dr Milan Blagojević, profesor ustavnog prava, kaže da će Narodna skupština usvojiti ovakvo zakonsko rješenja, ali da će bošnjačka strana sigurno nakon toga postaviti pitanje njegove ustavnosti.
– Sporazumom o prenosu nadležnosti u oblasti odbrane sa entiteta na BiH (Sporazum iz 2005. godine koji je na snazi) ugovoreno je (član 1 Sporazuma) da se sve nadležnosti u oblasti odbrane sa entiteta prenose na nivo BiH. I sve to se odmah zatim pravno cementira u članu 2 istog sporazuma, riječima da će sve te prenesene nadležnosti “u potpunosti i isključivo vršiti institucije BiH”. Proizvodnja naoružanja i vojne opreme nesumnjivo je jedna (i najvažnija) od nadležnosti u oblasti odbrane. I time se na primjerima poput Nacrta ovog zakona o proizvodnji naoružanja, koji bi sada da usvoji Republika Srpska, vidi kakve dalekosežne negativne posljedice je za Republiku Srpsku proizvela odluka njenih organa vlasti 2005. da sve svoje ustavne nadležnosti u oblasti odbrane prenese na nivo BiH – kaže Blagojević za Srpskainfo.
Predsjednik Vlade RS od 15. februara 2005. do 28. februara 2006. bio je Pero Bukejlović iz PDP, kada ga je naslijedio Milorad Dodik. Međutim, u prenosu nadležnosti iz oblasti odbrane sa RS na nivo BiH učestvovale su sve relevantne srpske političke partije. Prvo je bila odluka u NSRS, potom sporazum entitetskih vlada, da bi na kraju u PS BiH bili usvojeni zakoni iz oblasti odbrane BiH.
NSRS je prije oko dvije godine pokušala da se vrati korak unazad, ali bezuspješno. Podsjećamo, Narodna skupština RS je 10. decembra 2021. usvojila zaključke u vezi Informacije o prenosu nadležnosti na nivo BiH u oblasti odbrane i bezbjednosti. U njima je rečeno da NSRS povlači saglasnost na Odluku iz 30. avgusta 2005. godine i Odluku o davanju ovlašćenja Vladi RS da potpiše Sporazum o prenosu nadležnosti iz oblasti odbrane na institucije BiH sa Vladom FBiH, od 28. decembra 2005. Tada je NSRS zadužila Vladu da u roku do šest mjeseci uputi na razmatranje i usvajanje u Narodnu skupštinu zakone iz oblasti odbrane i bezbjednosti, kako od tada u Srpskoj ne bi više važili zakoni na nivou BiH.
Ali, to se nikada nije desilo. Parlament je prvo ovaj rok produžio za šest mjeseci, a potom ga je preformulisao u “dok se ne steknu uslovi”…
Na pomenuti Sporazum o prenosu nadležnosti iz oblasti odbrane BiH pozvao se i Ustavni sud BiH, kada je ove zaključke NSRS proglasio neustavnim, kao i Deklaraciju o ustavnim principima. Ustavni sud BiH tada je odlučio da je BiH preuzela ove nadležnosti u skladu s procedurom propisanom Ustavom BiH (sporazumom entiteta), iako te nadležnosti nisu bile eksplicitno propisane Ustavom BiH.
Inače, prema Nacrtu zakona, ulog stranog pravnog ili fizičkog lica u osnovnom kapitalu proizvođača naoružanja i vojne opreme u RS može biti najviše do 49 odsto njegovog osnovnog kapitala, odnosno više od polovine će biti domaći kapital. U izuzetnim prilikama, Vlada RS može donijeti odluku da procenat uloga stranog pravnog ili fizičkog lica u osnovnom kapitalu proizvođača bude viši od 49 procenata osnovnog kapitala tog proizvođača.
Proizvođač može na osnovu zaključenog ugovora o kooperaciji prenijeti dio svojih prava i obaveza za proizvodnju naoružanja i vojne opreme na kooperante. To je pravno lice sa sjedištem u RS koje, na osnovu ugovora o kooperaciji, za potrebe proizvođača proizvodi podsklopove i dijelove naoružanja, odnosno vrši usluge u oblasti proizvodnje naoružanja i vojne opreme, koje po svom obimu i složenosti ne zahtijevaju pribavljanje saglasnosti. Izuzetno, kooperant proizvođača može biti i pravno lice sa sjedištem van teritorije Republike, ako proizvođač ne može angažovati odgovarajućeg kooperanta u RS.
Predviđeno je da proizvodnju naoružanja i vojne opreme može obavljati proizvođač koji posjeduje: rješenje o davanju saglasnosti, koje donosi Vlada, rješenje o upisu u registar proizvođača naoružanja i vojne opreme koje donosi ministar privrede i preduzetništva, dozvolu za proizvodnju naoružanja i vojne opreme, koja se pribavlja u skladu sa posebnim propisima. Vlada daje saglasnost poslije registracije proizvođača kod nadležnog registarskog suda.
Najnovije vijesti Srpskainfo i na Viberu