Najava Brisela da Republika Srpska ne može da računa na 600 miliona evra za dva projekta, ako institucije BiH ne profunkcionišu, za mnoge je samo naznaka sličnih poteza koji bi mogli da uslijede.
– U Evropskoj komisiji su primili zahtjeve za (finansijsku) podršku EU za željezničke/drumske veze na Koridoru 5C, uključujući dva koji se nalazi na teritoriji Republike Srpske. Sporazumi o doprinosu EU za ova dva projekta, u vrijednosti od 600 miliona evra, može da se postigne tek nakon povratka u puno funkcionisanje državnih institucija – saopštio je evropski komesar za proširenje, Oliver Varhelji, nakon sastanka ministara spoljnih poslova članica Unije.
Postavlja se pitanje da li i na koji način EU i međunarodne finansijske institucije mogu da zavrnu finansije za područje Srpske, a da to ne osjeti FBiH, budući da imamo jedinstveni ekonomski prostor? Pri tome misleći i na pretpristupne fondove EU, grantove, donacije, kredite…
Ekonomista Igor Gavran kaže da je poruke iz Brisela razumio kao prijetnju svima u BiH, a ne samo Republici Srpskoj.
– Mada se u dosadašnjim porukama spominje RS, u smislu ispunjavanja nekih uslova, one se odnose na potencijalnu obustavu pomoći svima. Druga stvar, ako je riječ o sankcijama i sredstvima za infrastrukturu, to opet šteti cijeloj BiH. Ako je konkretno u pitanju dionica koridora 5C koja prolazi kroz Republiku Srpsku i ako vi kažete da obustavljate neka sredstva za tu dionicu, time uvodite sankcije cijeloj BiH. Jer, naravno da je u interesu FBiH da taj auto-put cijeli bude završen i naravno da je u interesu cijele Evrope da taj koridor bude izgrađen. Slično je i za pruge; sve je to u interesu cijele BiH i cijele Evrope, bez obzira na kom se području nalazi – kaže Gavran za Srpskainfo.
Prema njegovim riječima, ako je plan da se na ovakav način utiče na bilo koga u BiH, takav pristup je potpuno pogrešan.
– Ko se u stvari tako ucjenjuje, ako se kažnjavaju svi – i oni koji s tim imaju veze, i oni koji s tim nemaju nikakve veze – zaključuje Gavran.
Istovremeno, ekonomista Svetlana Cenić smatra da se može desiti da, primjera radi, Evropska investiciona banka (EIB) ili Evropska banka za obnovu i razvoj (EBRD) jednostavno ne prihvate pregovore sa vlasti u Srpskoj o kreditiranju nekih projekata u RS.
– Jer ima tih projekata EIB i EBRD koji se odnose samo na jedan entitet, bez obzira kako se donosi odluka – kaže Cenićeva.
Upravo način donošenja odluka o međunarodnom zaduženju ili grantovima jeste ono na šta je mislio lider SNSD, Milorad Dodik, kada je zaprijetio da, u slučaju finansijskih sankcija prema RS, neće dozvoliti ni razvojne projekte u FBiH.
Ako je riječ o međunarodnom sporazumu, on se ratifikuje na nivou BiH, u Predsjedništvu i Parlamentarnoj skupštini, gdje se jasno vidi ko je korisnik kredita, ali je garant BiH. A tu predstavnici iz RS uvijek mogu da budu protiv i sve zaustave. I obrnuto.
– Federacija i Republika Srpska se zadužuju za svoje kojekakve projekte i oni vraćaju zaduženje. Međutim, strani kreditori preferiraju da garant bude BiH, jer sve dok je indirektnih poreza oni su sigurni da će to biti plaćeno. Sjetimo se da je RS svojevremeno pokušavala da dođe do kredita za „Željeznice“, pa su razgovarali i sa Poljskom. Poljska je tražila informacije da vidi ko to plaća i ko garantuje. Od toga su odustali jer u tom slučaju država ne bi bila garant. Ali, entitetskim glasanjem RS ili FBiH mogu takve stvari da zaustave – kaže Cenićeva za Srpskainfo.
Ipak, ona je ubijeđena da će se sankcije, ako do njih dođe, odnositi na firme koje su povezane s aktuelnom vlašću u Srpskoj.
– Tu će se izbjegavati poslovanje, davanje grantova. To je takva najava. Jer, kazniti čitav narod, malo to ide teže – smatra Cenićeva.
Najnovije vijesti Srpskainfo i na Viberu