Vijest je za nekoliko minuta obišla svijet. Bila je to najava početka kraja Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije, koja će se desetak godina kasnije raspasti u krvi i ratovima. Titova smrt je, na simboličan način, označila i kraj jedne epohe.
Josip Broz Tito, harizmatični vođa jugoslovenskog pokreta otpora u Drugom svjetskom ratu, doživotni predsjednik Jugoslavije, jedini komunista koji je Staljinu rekao NE, osnivač Pokreta nesvrstanih… bio je jedan od najvećih, a po nekima čak i najveći državnik 20. vijeka.
Da je tako, svjedoče i detalji, vezani za njegovu smrt i sahranu.
Cijela Jugoslavija je tog 4. maja 1980. godine plakala. Na stadionu “Poljud” u Splitu, u času kada je saopštena “najtužnija vijest za sve narode i narodnosti” igrala se utakmica Hajduk Crvena Zvezda.
Utakmica je prekinuta. Igrači, sudije, delegati i 50.000 gledalaca – svi su plakali, a onda se stadionom prolomila pjesma “Druže Tito, mi ti se kunemo, da sa tvoga puta ne skrenemo”. Cijeli Split je krenuo ka stadionu.
Istovremeno, rijeke ljudi su se slijevale ka Beogradu. Do 8. maja, kada je organizovana sahrana u “Kući cvijeća” na Dedinju, a i danima nakon toga, hiljade ljudi su satima strpljivo čekali da odaju poštu svom vođi.
Sahrani Josipa Broza Tita prisustvovalo je više od 200 državnika i istaknutih ličnosti iz cijelog svijeta, među kojima su bili Indira Gandi, Margaret Tačer, Leonid Brežnjev, te četiri kralja, šest prinčeva, 31 predsjednik, 22 premijera i 47 ministara spoljnih poslova.
Američki predsjednik Džimi Karter nije došao, kako bi izbjegao susret sa sovjetskim vođom, ali je na sahranu poslao svoju majku.
Bila je to najveća državnička sahrana u istoriji.
Sahranu Josipa Broza Tita direktno je prenosila Jugoslovenska radio televizija i televizije u još 16 zemalja svijeta, a snimci ili dijelovi snimka su emitovani doslovno na čitavoj planeti.
Prema podacima Evrovizije, Titova sahrana bila je drugi najgledaniji događaj u 20. vijeku, odmah poslije slijetanja Misije “Apolo 11” na Mjesec, jula 1969. godine.
Prevoz Titovih posmrtnih ostataka čuvenim Plavim vozom, iz klinike u Ljubljani, gdje je umro, do Beograda, tri dana mimohoda u centralnoj sali Skupštine Jugoslavije, a potom veličanstvena sahrana – sve je to unaprijed isplanirano, perfektno izvedeno, snimano i emitovano iz minuta u minut.
Titov grob je do sada, kako se procjenjuje, posjetilo skoro 20 miliona ljudi.
Ko je bio Tito?
I danas, 40 godina nakon smrti, ime, lik i djelo Josipa Broza Tita zaokuplja pažnju istoričara i budi maštu teoretičara zavjere.
Jospi Broz je rođen 7. maja 1892. godine u Kumrovcu, na granici Hrvatske i Slovenije, u siromašnoj seoskoj porodici, kao sedmo od 15 djece.
Njegov rođendan je, međutim, u doba Jugosalvije obilježavan 25. maja, kao Dan mladosti. Tog datuma je 1944. godine u Desantu na Drvar Tito izbjegao pogibiju.
Do njegove smrti omladinci su svake godine u maju Jugoslavijom nosili Štafetu mladosti, koju su mu predavali 25. maja, na Stadonu JNA u Beogradu. Bila je to glamurozna svečanost sa sletom.
Jospi Broz Tito je po struci bio bravar, a po zanimanju revolucionar i političar.
Kao mladi radnik radio je u Austriji, Njemačkoj, Češkoj. Učestvovao je u Oktobarskoj revoluciji, kao komunistički kadar školovan u Moskvi.
Od 1935. godine je bio generalni sekretar Komunističke partije Jugoslavije. Poveo je ustanak i od 1941. bio vođa narodnooslobodilačke vojske Jugoslavije.
Od oslobođenja 1945. godine do smrti bio je predsjednik Jugoslavije, lider Komunističke partije i vrhovni komandant Jugoslovenske narodne armije.
Govorio je njemački, ruski češki i pomalo engleski jezik, a razumijevao i čitao još i italijanski i francuski.
Svirao je klavir, bio veliki ljubitelj filma, egzotičnih putovanja i gala prijema. U svojim brojnim rezidencijama, kao i na luksuznom brodu Galeb i u ljetnikovcu na Brionima ugostio je mnoge čuvene filmske zvijezde, poput Sofije Loren, Elizabet Tejlor, Ričarda Bartona…
Spiker doživio devedesetu i posljednji intervju dao “Blicu”
Miodrag Zdravković, spiker koji je 4. maja 1980. godine pročitao vijest o smrti “druga Tita”, doživio je duboku starost. Preminuo je 2017. u 90. godini. Posljednji intervju je dao Blicu, četiri godine ranije.
Tada je i posljedni put javno govorio o najtežem zadatku u karijeri.
– Nisam mogao odmah da počnem. Više puta me je sekretarica režije pitala “Mile, da li si spreman?” Knedla mi je sve vrijeme staja u grlu i poslije par minuta sam klimnuo glavom i počeo da čitam – ispričao je tada Zdravković.
Mjesecima je Zdravković, te 1980. godine, bio pod pritiskom, jer je naslućivao šta se od njega očekuje.
– Četrnaestog februara rečeno mi je da se ne udaljavam iz Beograda i da stalno budem u vezi s televizijom, sa svojom redakcijom. Niko mi nije rekao zbog čega, to sam naslutio – ispričao je Zdravković.
Najnovije vijesti Srpskainfo i na Viberu