U jeku rata Rusa sa Ukrajincima zanimljivo je posvetiti malo pažnje Ukrajinskoj crkvi u Devetini, blizu Laktaša.
Ukrajinci predstavljaju najbrojniju nacionalnu manjinu na teritoriji Republike Srpske. Istorija ovog naroda na ovim prostorima traje od dolaska austrougarske okupacione vlasti 1878. godine, kada prve ukrajinske porodice iz zapadne Galicije, današnje Ukrajine naseljavaju područja prnjavorske, laktaške, čelinačke, derventske i susednih opština.
Sa sobom su donosili kulturu, običaje, tradiciju i jezik koji su se i danas zadržali u Srpskoj. Danas je prisustvo ukrajinske nacionalne manjine najprimjetnije na teritoriji opštine Prnjavor, gdje u naseljenom mjestu Naseobina Hrvaćani, Ukrajinci čine većinu stanovnika.
Pored ovog naselja Ukrajinci su većinsko stanovništvo u čelinačkom naseljenom mjestu Dubrava Nova i laktaškom naselju Devetina. Najveći broj Ukrajinaca u Srpskoj je grkokatoličke vjeroispovijesti, dok je veoma mali broj pravoslavaca.
Ukrajinska crkva napravljena 1936. godine nalazi se u selu Devetina, u ambijentu stare hrastove šume. Ukrajina je i danas područje brojnih šuma, tako da su šumoviti predjeli Republike Srpske, činili da se to stanovništvo osjeća kao kod kuće.
Baš tada sredinom četrdesetih godina prošlog vijeka kada je građena crkva brojne izbjeglice donijele su sa sobom neke lijepe melodije iz svog kraja, od kojih su nama najpoznatije “Ruse kose” i “Kopao sam dubok zdenac”.
Novi stanovnici opštine Laktaši željeli su da imaju svoju crkvu i napravili su je u selu Devetina. Ovo selo imalo je posebnu čar, devet kamenih monolitnih stijena nepoznatog porijekla. Stijene su kosmičkog porijekla, možda meteoriti koji imaju snažno iscjeljujuće dejstvo. Prema legendi, Devetina je upravo po njima i dobila ime (devet – nine).
Putopisci kažu da je do crkve relativno lako doći. Ide se glavnim putem za Prnjavor, ka Devetini, taj put vas vodi do raskrsnice na kojoj je spomenik raspeća, gdje se skreće desno i dolazi do crkve.
Zanimljivo je da je početkom prošlog vijeka ovdje živio veliki broj Ukrajinaca i Poljaka, čemu svjedoče i njihova groblja koja se ovdje nalaze. Ovaj hram je izgrađen 1930-ih godina, a prije njega je tu je bila crkva kapelnog tipa koju su “na smjenu” koristili i Ukrajinci i Poljaci, da bi se 30-ih izgradile dvije odvojene bogomolje.
Postoji kapela na mjestu gdje je nekad bila poljska crkva. Na drvenim ikonostasima u crkvi su izrezbareni svetitelji i apostoli, koji umjesto uobičajenih ljudskih likova imaju lica životinja. Vjernici smatraju da svaka od tih životinjskih vrsta simbolizuje jedan od karaktera hrišćanstva. Danas u Devetini živi oko 70 parohijana sa svojim sveštenikom.
Ukrajinci su poznati po svojoj dvovjernoj religioznosti, jednoj strogo hrišćanskoj, a drugoj paganskoj vezanoj za kultove plodnosti i zemlje. Otuda nije čudno da hrišćanski sveci imaju glave životinja. Danas dok traje sukob ukrajinske i ruske armije, ovakve crkvene relikvije mogu istraživačima otkriti i dublje metafizičko korijenje aktuelnog rata.
Najnovije vijesti Srpskainfo i na Viberu