Da apsurd bude potpun, u oba slučaja priroda je čuvene partizanske spomenike “napala” uoči jubileja. Prošle godine je, naime, obilježena 75. godišnjica čuvene Bitke na Sutjesci, a ove godine, 25. maja, navršava se 75 godina od neuspjelog njemačkog Desanta na Drvar.
Pitanje je, međutim, gdje će se antifašisti okupiti da “proslave pobjedu”, jer je baraka u kojoj je stolovao Vrhovni štab na čelu sa Titom, i koja je decenijama bila simbol antifašizma, zatrpana gomilom zemlje, a vlasti u Federaciji BiH ni ne haju za to.
Načelnica opštine Drvar je poručila da je ne čudi ovakvo ponašanje viših instanci.
To je samo još jedan dokaz kako se kantonalna i federalna vlast odnosi prema opštinama u kojim živi srpsko povratničko stanovništvo – kazala je Dušica Runić.
Tako su, eto, spomenik Titovim partizanima, 75 godina nakon desanta, poslužio kao oružje u ratu prema manjinskim zajednicama, odnosno ratu nekad bratskih naroda, koji su se zajedno digli na Hitlera.
Kad je u pitanju Tjentište, istini za volju cijela Republika Srpska se digla na noge da spasi čuveni monument, jer je zemlja prijetila da proguta spomen kosturnicu sa posmrtnim ostacima 3.301 partizana. Ipak, valja podsjetiti da su se svi sjatili oko Sutjeske tek kad je đavo došao po svoje.
Ispostavilo se da spomen kompleks godinama nije održavan, da je projektna dokumentacija nestala i da je posljednji put Tjentište od klizišta osigurala inženjerija JNA osamdesetih godina prošlog vijeka.
Kontroverzan je i odnos prema mnogim drugim spomenicima iz drugog svjetskog rata, po kojima je BiH u doba SFRJ bila čuvena u Jugoslaviji.
U nekim krajevima su oni najbrutalnije napadani, u nekim zarasli u korov, ili svedeni na povod za jalove svađe po društvenim mrežama. Iz odnosa zajednice prema ovim spomenicima često se može isčitati, ko je poslije rata, u kojem kraju BiH, pobijedio u miru.
Još je zanimljivija priča o spomenicima posvećenim stradalima u posljednjem ratu. Kako je, povodom Međunarodnog dana spomenika, objavilo Udruženje za društvena istraživanja i komunikacije UDIK, u BiH je podignuto više od 2.100 spomenika koji su posvećeni stradanju civila ili boraca tokom rata u devedesetih. I danas, 23 godine nakon potpisivanja Dejtonskog mira, u BiH se vodi simbolički “rat spomenika”.
– BiH je zemlja u kojoj se kroz tri sukobljena narativa rata vodi istovremeno i rat spomenika. Iz tog razloga važno je postaviti pitanje, da li su ti spomenici nužni za najbolju memorijalizaciju rata – kaže koordinator UDIK, Edvin Kanka Ćudić. Tvrdi da je “veliki broj kontroverznih spomenika”, koji svojom pojavom ili porukom dovode do netrpeljivosti i sukoba u zajednici, posvećen stranim borcima angažovanim u BiH.
– Tako je u naselju Livade pokraj Zavidovića izgrađen je spomenik posvećen mudžahedinima, dok je u Višegradu izgrađeno spomen – obilježje posvećeno ruskim dobrovoljcima – kaže Kanka Ćudić.
Interesantno je, međutim, da je baš spomenik ruskim dobrovoljcima u Višegradu uvršten na listu deset najznačajnijih spomenika u Republici Srpskoj, upkos negodovanju bošnjačke povratničke zajednice, ali i gunđanju starih partizana, nezadovoljnih što se ovaj spomenik našao u istoj kategoriji sa čuvenom Kozarom i Sutjeskom.
Na toj listi je i Vojničko groblje Mali Zejtinlik u Sokocu, gdje su sahranjeni posmrtni ostaci 947 boraca Vojske RS iz sarajevsko romanijske regije, čija su tijela 1996. ekshumirana sa grobalja u opštinama koje su po Dejtonu pripale Federaciji BiH, te organizovano prenesena u RS. Već godinama nadgrobne ploče na ovom groblju pucaju i osipaju se, jer su oni, koji su ih devedesetih podizali novcem građana Srpske – štedjeli na materijalu. Neko se, dakle, ugradio.
Ustaški simboli na Makljenu
Na palninskom prevoju Makljen, na magistrali putu Bugojno – Mostar, nedaleko od Prozora, 1978. godine je u znak sjećanja na Bitku za ranjenike, izgrađen spomenik vajara Boška Kućanskog. Iako su mnogi mislili da predstavlja stisnutu Titovu šaku, jer je imao oblik pesnice, sam autor je rekao da simbolizuje cvijet.
U 21. vijeku ovaj spomenik simbolizuje – povampirenje fašizma. Naime, 2000. godine “nepoznati počinioci” su stavili su ogromnu količinu eksploziva pod spomenik i digli ga u vazduh.
Spomenik "Bitka za ranjenike" – ProzorIzgled '70-tih godina
Posted by Jugoslovenska Narodna Armija on Wednesday, May 30, 2012
Nije obnovljen i danas tu stoji gomila kamena, dodatno “ukrašenog” nacističkim “svastikama“, ispisanim slovima “U“ i drugim simbolima ustaštva, kojima se veliča Ante Pavelić!
Da stvar bude još bizarnija, skulptura je nekoliko godina prije nego što je uništena, proglašena nacionalnim spomenikom BiH. Mnogi antifašisti smatraju da ga ne treba obnoviti – jer ovakav kakav danas jeste, najbolje svjedoči da fašizam u BiH nije pobijeđen.
Najnovije vijesti Srpskainfo i na Viberu