Ovih dana u toku je završna riječ u sudskom postupku osumnjičenima za ubistvo. Tužilac je zatražio maksimalnih 40 godina zatvora, a osumnjičeni, bivši rukovodioci Resora službe bezbjednosti Srbije Radomir Marković, Milan Radonjić i Ratko Romić su izjavili da nisu krivi za ubistvo Slavka Ćuruvije.
Iako bi se pomislilo da je izricanje presude pitanje skorog trenutka, veliko je pitanje da li će se to zaista i desiti. Razlog tome je ono viđeno proteklih godina i decenija u slučaju Ćuruvija.
Treća završna riječ
Ovo je bilo treće po redu iznošenje završne riječi. Bilo je potrebno da prođe gotovo 15 godina od ubistva da bi bili uhapšeni osumnjičeni izvršioci, a zatim još devet. U međuvremenu desilo se suđenje, pa ponovljeno suđenje, donesena je i prvostepena presuda, ali krivci i danas, 24 godine kasnije nisu osuđeni. Sada ostaje nada da će ovo vijećanje Suda biti zaista i posljednje.
Ono što je do sada poznato jeste da je iza ovog ubistva stajala država Srbija, što su priznali funkcioneri zemlje. To pokazuje i odugovlačenje samog procesa, a odgovorne su kako aktulene tako i prethodne vlasti u Srbiji.
Analitičar Službe pa novinar
Slavko Ćuruvija je rođen u Zagrebu, 9. avgusta 1949. godine. Diplomirao je na Fakultetu političkih nauka Univerziteta u Beogradu. Radni vijek je počeo u preduzeću “Mašinogradnja”. Od 1984. godine je radio kao analitičar u Upravi za analize Saveznog sekretarijata za unutrašnje poslove.
Godine 1986. Ćuruvija se pridružio novinarskoj ekipi lista “Borba”. Počeo je kao komentator, a zatim je napredovao preko urednika unutrašnje političke rubrike, do pozicije glavni i odgovorni urednik.
Pisao je komentare i reportaže sa Kosova i Metohije u periodu od 1986. do 1988. godine. Bio je jedan od rijetkih novinara koji je bio pored Slobodana Miloševića tokom njegove posjete Kosovu Polju, 24. aprila 1987., kada je Milošević izgovorio čuvenu rečenicu “Niko ne smije da vas bije!”.
U “Borbi” je ostao do 1994. godine kada je država preuzela kontrolu nad listom, nakon čega je napustio novine. Sve vrijeme je bio aktivni dopisnik ili saradnik više medija. Pisao je za NIN, zagrebački Vjesnik, Večernji list, podgoričku Pobjedu, TV Beograd, TV Politiku, TV Sarajevo…
Zajedno sa Momčilom Đorgovićem 1994. godine je osnovao list “Telegraf”, čije ime, poslije njihovog razlaza 1996, Đorgović mijenja u “Nedjeljni telegraf”, a Ćurvija, dvije godine nakon toga, je osnovao je “Dnevni telegraf”, prvi privatni dnevni list u Srbiji. Dvije godine kasnije, osnovao je magazin “Evropljanin”.
Gubitak naklonosti
Zbog svoje kritike prema režimu Slobodana Miloševića i njegove supruge Mirjane Marković izgubio je naklonost koju je imao. Iako nikada dokazana, mnogi misle da je “izdaja” bračnog para Milošević-Marković utrla put njegovoj likvidaciji.
Novinar i direktor Radio televizije Srbije Aleksandar Tijanić je u TV dokumentarcu “Kad režim strijelja” emitovanog na desetogodišnjicu ubistva opisao njihov odnos kao “pakt o nenapadanju koji mu je omogućavao da dođe do značajnih informacija i time značajno uveća broj čitalaca Dnevnog telegrafa”. Ćuruvijina nevjenčana supruga Branka Prpa je pridavala znatno manji značaj tom poznanstvu.
Ćuruvijin odnos sa Mirjanom Marković se znatno pogoršao u ljeto 1998. godine, kada su u toku bile značajne policijske akcije protiv pobunjenih Albanaca na Kosovu. Na osnovu Uredbe Vlade Srbije o posebnim mjerama u uslovima prijetnje NATO napada na zemlju “Dnevni telegraf” privremeno je zabranjen 14. oktobra 1998, a prostorije su zapečaćene. Iznerviran takvom odlukom Slavko je odjurio kod Mire Marković kada su navodno pale “teške riječi”.
Nedugo zatim zaplijenjena je cjelokupna imovina njegove firme, a potom je Slavko registrovao listove u Crnoj Gori. Ipak, zbog tekstova i ilustracija u “Evropljaninu” oktobra 1998. sud u Beogradu izrekao je Ćuruviji i njegovom preduzeću ukupnu kaznu od 2,4 miliona tadašnjih dinara.
Presuda je donijeta na osnovu kontroverznog Zakona o informisanju, koji je donijet 1998. godine kada se na čelu Ministarstva za informisanje u Vladi Mirka Marjanovića nalazio Aleksandar Vučić. Tadašnji zakon je uveo visoke novčane kazne za novinare čije se izveštavanje nije uklapalo u propisane okvire, a na osnovu tužbi koje bi, pozivajući se na “protivdržavno i podrivajuće djelovanje” raznih vrsta, podnosili građani ili organizacije, a po kojima su prekršajni sudovi imali obavezu da odluče u roku od 24 časa. Kazna je izrečena tri dana nakon donošenja zakona retroaktivnim dejstvom Zakona.
Ćuruvija je, zajedno sa još dvojicom novinara lista, 8. marta 1999. godine kažnjen na pet mjeseci zatvora zbog uznemiravanja javnosti.
Mirjana Marković je desetak dana pred Ćuruvijino ubistvo, na sjednici Direkcije Jugoslovenske ljevice njega označila kao glavnog državnog neprijatelja koji je izazvao bombardovanje i da će mu narod suditi.
Nekoliko dana pred ubistvo, Mirjana Marković je preko Dragana Hadži Antića izdejstvovala da se u prorežimskom dnevniku Poltika ekspres, zatim i na dnevniku RTS objavi tekst tadašnjeg glavnog urednika Miroslava Markovića “Ćuruvija dočekao bombe”. Taj tekst mnogi smatraju za svojevrsnu presudu Ćuruviji.
Danas, u Beogradu jedna ulica nosi ime Slavka Ćuruvije, a memorijalna ploča nalazi se na mjestu gdje je ubijen.
“Ćurvija dočekao bombe”
Politika Ekspres, 6. april 1999. godine.
Ćuruvija dočekao bombe
Već trinaest dana nacistička NATO armada sije tovare smrti po Srbiji i Jugoslaviji. Trinaest dana pod vrhovnim zapovijedništvom vašingtonskog bolesnika rata Adolfa Klintona i njegovih, evropskih “gaulajtera” Blera, Širaka, Šredera… mučki, noću i iz sve manje bezbjednih visina traje ubijanje nedužnih građana Srbije, progon i prava humanitarna katastrofa žitelja Kosova i Metohije, razaranje fabrika, bolnica, mostova, crkava, škola, dečjih obdaništa… Isto toliko dana traje i brutalno, cinično i drsko gaženje i “ubijanje” svih međunarodnih konvencija i normi, prava i pravde. Rušenje Organizacije ujedinjenih nacija i svega na čemu je počivao svijet.
U ovoj situaciji mudro su zaćutali svi oni koji se još “od prije Kosova”, dok je ludilo Novog svjetskog poretka u krvi rasturilo prethodnu Jugoslaviju, “znali” da su “Srbi isključivi krivci” i kao takvi “treba da budu ako je moguće i “bombardovani”, koji su “znali da su “Srbi krivi” i za Markale i za Ulicu Vase Miskina i koji su, shodno tome, tražili još “žešće” sankcije za Srbiju. Koji su od početka spolja inscenirane krize na Kosmetu “znali” da su šiptarski separatisti i teroristi “u pravu”… I koji su sve vrijeme tražili i priželjkivali “bombe za Srbe”… ćute i “ambasadori dobre volje”.
Je li to ona “perfidnost izdaje2 o kojoj je, prilikom osnivanja Komiteta univerzitetske ljevice Jugoslavije, u novembru prošle godine govorila dr Mirjana Marković, predsjednik Direkcije JUL? Je li to bio trenutak kada je “izdaja dostigla najvišu tačku”, kako je rekla profesorka Marković, objašnjavajući da “izdaja nije uvijek i neizostavno bila direktna i brutalna”, pa nastavila:
“Kao što je, na primjer, meni izgledalo prije neki dan kada mi je u JUL vlasnik jednog beogradskog dnevnog lista rekao da podržava Sjedinjene Američke Države u njihovoj želji da bombarduju Srbiju i da će bombardovanje Srbe naučiti pameti”.
Riječ je, dabome, o Slavku Ćuruviji, koji je preko “svog” lista Dnevni telegraf učinio zaista sve što je “bilo potrebno” kako bi se “demokratskom Zapadu”, a i “zabludjelim Srbima”, objasnilo kako treba da se “dozovu pameti” i okrenu se budućnosti koja je, jasno, “na Zapadu”. Kada je potom taj isti “slobodar” Ćuruvija došao pod udar Zakona o informisanju, ali i pod udar drugih zakona zemlje u kojoj živi, skoro da je do samog Klintona stigao vapaj za pomoć protiv “diktature u Srbiji”.
Diktatura u kojoj narod, na bezbroj izbora, slobodno bira svoju vlast i “diktatura informativnog mraka” u kojem je pored njegovog Dnevnog telegrafa izlazilo još tobož slobodnih i nezavisnih novina u kojima se gore govorilo o Srbiji i srpskom narodu nego na Si-En-Enu u najboljim danima.
Danas, kada te željno očekivane i prizivane bombe ubijaju Srbiju, izdajnici ćute, prenosi N1.
Ako čekaju da Srbi i Srbija budu pokoreni, uzalud čekaju. A, ako su se nadali da će njihova izdaja biti zaboravljena, uzalud su se nadali.
Najnovije vijesti Srpskainfo i na Viberu