Da li je riječ o još jednom neispunjenom obećanju datom krajiškim Srbima od strane političara sa obje strane Drine, te zbog čega ni 28 godina nakon protjerivanja iz Hrvatske status boraca iz Republike Srpske Krajine nije riješen samo su neka od pitanja o kojima se u javnosti ovih dana raspravlja.
Krajiški Srbi sa kojima smo razgovarali mahom kažu da su se naslušali raznih obećanja u proteklih 28 godina, te da ostaje da se vidi da li će ovo biti ispunjeno.
Za Srpsku su trenutno paravojna formacija
Ističu da su za Republiku Srpsku oni trenutno paravojna formacija, koja nema nikakva prava kao da su „ratovali“ po, kako kažu, Siriji.
A da je to tako vidljivo je i iz Zakona o pravima boraca, vojnih invalida i porodica poginulih boraca Republike Srpske, gdje u članu 2 stoji da status borca imaju oni „koji su učestvovalo u oružanim akcijama, odnosno oružanoj borbi na teritoriji bivše SFRJ u sastavu oružanih snaga i snaga državne bezbjednosti SFRJ i vojnih formacija pod komandom tih snaga, u periodu od 17. avgusta 1990. do 18. maja 1992. godine, za odbranu SFRJ, odnosno Republike Srpske, kao i oni koji su u ratu u bivšoj SFRJ, odnosno BiH u periodu od 19. maja 1992. godine do 19. juna 1996. godine, kao pripadnik oružanih snaga Republike Srpske, obavljali vojne i druge dužnosti za odbranu Republike Srpske“.
Zanimljivo je da status borca uživaju čak i osobe koje su učestvovale u antifašističkoj i oslobodilačkoj borbi tokom 20. vijeka kao pripadnik Srpske, Crnogorske ili Jugoslovenske vojske, ili kao borac Narodnooslobodilačkog rata, ali ne i Republike Srpske Krajine.
Vojni invalidi
Doduše, RSK se spominje u članu 5 koji govori o ratnim vojnim invalidima. Tamo se kaže da status RVI ima osoba koja je kao pripadnik oružanih snaga Republike Srpske Krajine, a za odbranu Republike Srpske, zadobilo vojni invaliditet.
To u prevodu znači da mu se priznaje taj status ako je ranjen na području BiH. Sadašnji zakon ne priznaju prava po osnovu rane, povrede ili pogibije u slučaju da su se desila na području RSK, odnosno izvan područja BiH.
Pripadnicima Srpske Vojske Кrajine jedino je priznato učešće u JNA i Vojsci Jugoslavije od 17. avgusta 1990. do 19. maja 1992. godine, kao i ono što su neki borci iz Srpske Кrajine ostvarili u vojnim poštama VRS.
Sagovornik Srpskainfo, koji nije želio da mu otkrivamo ime, jedan je od mnogobrojnih boraca Srpske vojske Кrajine, koji su, bježeći od “Oluje”, stigli u Republiku Srpsku i ovdje i ostali.
Revizija
On kaže da je Dodikova priča o tome kako će u pravima biti izjednačeni borci Vojske Republike Srpske i Srpske vojske Кrajine, čista ubleha (podvala, nebuloza), jer su njemu i njegovim saborcima, kako tvrdi, upravo za Dodikove vladavine ukinuta boračka prava koja su do tada imali.
– Bio sam pripadnik Srpske vojske Krajine od prvog do posljednjeg dana, do “Oluje”. Učestvovao sam i u borbama za proboj Koridora. Bio sam borac prve kategorije, takav sam status imao u Republici Srpskoj, sve do 2014. godine – kaže naš sagovornik.
Objašnjava da je sve do 2014, kada su pozvani na reviziju, borci iz RSK bili izjednačeni sa borcima VRS i Vojske Jugoslavije.
– Imao sam dupli staž, borački dodatak, status borce prve kategorije. A onda su mi 2014. godine nakon revizije sve to oduzeli. Ostao mi je priznat samo borački staž za vrijeme dok je na području bivše Republike Srpske Krajine bila JNA, a to je potrajalo 3 mjeseca – kaže ovaj krajiški ratni veteran iz okoline Benkovca.
– Kad sam dobio rješenje, kojim mi se oduzimaju sva prava bio sam šokiran. Otišao sam u Boračku organizaciju u Laktašima da mi objasne šta se dešava. Rekli su mi, eto, propisi su se promijenili, Srpska vojska Krajine je po tim propisima paravojna formacija i ne možete dobiti nikakva prava – priča ovaj Dalmatinac.
Dodaje i da se dobro sjeća ko je tada bio na vlasti i ko je krojio sudbinu i njemu i njegovim zemljacima – Milorad Dodik je bio predsjednik Republike Srpske, a Petar Đokić ministar za rad i boračko invalidsku zaštitu RS.
“Ni domovine, ni otadžbine”
– Pošto smo izgubili sva prava i u Hrvatskoj, kao “pobunjenici”, čak i pravo na penziju, stanove nad kojima smo imali stanarsko pravo i vaučere za privatizaciju, mi smo, eto, ostali bez ičega. Ni domovine, ni otadžbine – zaključuje demobilisani borac Srpske vojske Кrajine.
Njegov saborac Branko Vujić, koji je tokom rata teško ranjen, pohvalio je Dodikovo obećanje, dodajući da svake godine sluša ista obećanja. On ističe kako je sramno da nakon 28 godina Srbi iz ovog dijela Hrvatske nemaju status borca.
– To je za pohvaliti što obećava Dodik ali je to nama obećavano, ne od strane njega, nego drugih političara i naših predstavnika godinama. Sramno je da nakon 28 godina mi nemamo status kakav imaju borci Republike Srpske – kaže ovaj ratni veteran.
Da će stotine Srba iz Srpske vojske Krajine ostati bez ikakvih prava u Republici Srpskoj upozoravali su još 2012. godine prilikom izrade novog zakona o pravima boraca predstavnici Udruženja rezervnih vojnih starješina bivše RSК u Republici Srpskoj.
Apeli bez odjeka
Oni su tada uputili brojne apele prema Ministarstvu rada i boračko-invalidske zaštite RS na čijem čelu je bio Petar Đokić, tražeći da se novim zakonom izjednače status srpskih boraca iz nekadašnje RSК s onim koji imaju njihovi saborci iz Vojske RS. Njihovi apeli nisu urodili plodom.
– Nedopustivo je da se u nacrtu novog zakona o pravima boraca nigdje ne pominje veliki broj sadašnjih državljana Srpske koji su bili pripadnici vojske bivše RSK. Zbog ove diskriminacije nekoliko hiljada srpskih boraca našlo se u gotovo bezizlaznoj situaciji. Jedino ovim ljudima oduzeto je elementarno pravo da ostvare status koji su uspjeli da regulišu pripadnici svih vojski koje su učestvovale u građanskim ratovima na području bivše Jugoslavije – upozorio je tadašnji predsjednik Udruženja rezervnih vojnih starješina bivše RSК u Republici Srpskoj, Zoran Brkić.
On je tada pojasnio da su jedno vrijeme ratnim veteranima iz nekadašnje Srpske Кrajine vlasti Srpske priznavale određena prava koja su ih izjednačavala sa pripadnicima VRS, ali da su ta prava poslije ukinuta.
Delegati Boračke organizacije grada Prijedora u Skupštini BORS poručili su prije par dana da će tražiti da se pripadnicima Vojske i Ministarstva unutrašnjih poslova RSK sa prebivalištem na području Srpske, odnosno BiH, priznaju status i prava kao i pripadnicima Vojske i MUP Republike Srpske.
Zakon jači od obećanja
Predsjednik Boračke organizacije grada Prijedora, Vojislav Kondić, naveo je da će inicijativa ići iz Prijedora ka BORS, a da konačnu riječ daje Ministarstvo rada i boračko-invalidske zaštite Republike Srpske.
Slobodan Perić, koji je zajedno sa hiljadama krajiških Srba protjeran iz Hrvatske, odnosno rodne Like, ističe da nekadašnji borci RSK već dugo traže da im se izjednače prava sa borcima Srpske. Problem je, kaže, u zakonima koji trenutno diskriminišu borce RSK.
– Predsjednik Dodik je sada obećao i vjerujem da čvrsto stoji iza toga, ali treba prvo promijeniti, prije svega, Zakon o PIO, a onda i Zakon o pravima boraca. Tamo ima odredba u kojoj piše da su borci pripadnici VRS i JNA, dok se borci Republike Srpske Krajine ne pominju. To treba dodati u zakon i onda smo i mi izjednačeni – kaže Perić.
Dodaje da krajiški Srbi nemaju pravo na borački dodatak ili na garantovanu penziju i sve ono što imaju borci VRS.
– Dakle, stvari su jasne. Treba promijeniti zakone. To je jedino rješenje. Ništa se ne rješava obećanjima. To smo pokušavali da izmijenimo više puta do sada. Ministri su nam obećavali ali niko ništa nije činio da ispuni obećanje – kategoričan je Perić.
Najnovije vijesti Srpskainfo i na Viberu