Ovo je samo djelić pitanja iz sveobuhvatnog istraživanja o stavovima mladih u Srbiji, koje je sproveo Centar za slobodne izbore i demokratije (CeSID), a koji ekskluzivno prenosi “Blic”.
Rezultati ovog istraživanja, inače nikad većeg obima u smislu obrađenih oblasti, demantovaće neka uvriježena mišljenja o mladima, otvoriće sijaset novih pitanja i tema, mnogi stavovi će vas iznenaditi…
Istraživanje je sprovedeno od 23. avgusta do 10. septembra 2023. godine sa mladim građanima i građankama Srbije, na reprezentativnom uzorku od 1.000 ispitanika u dobi od 15 do 30 godina.
Srećni i puni optimizma
Većina mladih u Srbiji ima želju za napredovanje, srećni su i imaju vjeru u svijetlu budućnost.
Na pitanje “Koje od sljedećih raspoloženja je najčešće kod vas?”, ukupno njih 63 odsto ima pozitivna raspoloženja. Kako se pokazalo, među mladima u Srbiji najčešće raspoloženja su: želja za napredovanjem, sreća, radost i optimizam.
Kada je reč o odnosu sa roditeljima, većina mladih navodi da se sa roditeljima slaže, iako se mišljenja ponekad razlikuju (47%), dok četvrtina mladih navodi da se veoma dobro slaže sa roditeljima.
Što se tiče uticaja na važne odluke mladih, najveći procenat (27%) smatra da najviše uticaja imaju roditelji, pri čemu otac i majka imaju podjednak uticaj. Sa druge strane, 19% mladih smatra da je najveći uticaj na važne odluke ima samo majka, dok 13% navodi da je to najviše otac.
Za hranu imaju, sve ostalo je povuci potegni
Vezano za finansijsku situaciju u domaćinstvu mladih ispitanika, istraživanje je pokazalo da najveći procenat mladih (34%) navodi da mogu da priušte skuplje stvari, ali ne previše skupe, kao što je automobil.
Nešto manji procenat mladih (32%) navodi da u njihovom domaćinstvu mogu da priušte hranu, odjeću i obuću, uz malu uštedu, ali ne mogu da priušte skuplje stvari kao što su frižider, TV i slično.
Čak 12 odsto ispitanih je reklo da sebi mogu priuštiti hranu, ali da im kupovina odjeće i obuće predstalvja problem.
Vjeruju u tradiciju i jakog vođu
Zanimljivi su stavovi mladih o tradiciji.
Manje od polovine mladih u Srbiji se uglavnom ili u potpunosti slaže da se treba čvrsto držati narodnih običaja (44%).
Da se treba se držati onog morala koji propoveda vjerska zajednica kojoj pripadaju, misli 46% mladih.
Da je ovoj državi je potreban jak vođa koga će narod slediti bez pogovora saglasno je 33% mladih.
Da se žrtvuju za interese svog naroda spremno je 27% ispitanika, a njih 35 odsto vjeruje da zbog miješanja različitih kultura, narodu prijeti opasnost da izgubi identitet.
S druge strane, sa tvrdnjom da djecu treba vaspitati u staroj disciplini i sa fizičkim kažnjavanjem uopšte se ne slaže ili se ne slaže se zbirno 61% mladih.
Najveći procenat mladih navodi da je religiozno, ali da ne prihvata sve što ih njihova vjera uči (36%), dok 19% mladih navodi da je uvjereni vjernik i prihvata sve što ga njegova vjera uči.
Mladi, nasilje i bezbjednost
Gotovo polovina mladih (48%), veruje da se jedino u sebe i svoju porodicu može pouzdati da će im zaštiti bezbednost.
Najveći procenat mladih, čak 73% njih, nije bio izložen nekoj vrsti nasilja tokom svog školovanja. Skoro svaki peti (21%) navodi da je bio izložen psihološkom i verbalnom nasilju, a 9% ispitanika reklo je da se suočilo sa fizičkim nasiljem u toku školovanja.
Gotovo po petina mladih, rekla je da je osjetila nemoć i beznadežnost, kao i utučenost i potištenost, nakon što je pretrpela nasilje u toku školovanja.
Kao glavnog odgovornog za tragedije u OŠ “Vladislav Ribnikar” i Mladenovcu, gotovo četvrtina mladih (24%) navodi isključivo počinioca, a da je odgovorna cela familija koja nije sprečila da se tragedija dogodi reklo je 23% ispitanika. Državne organe i institucije odgovornim vidi 17% anketiranih, a 14% njih navodi da su mediji koji promovišu nasilje glavni odgovorni.
Diskriminisani siromšani i Romi
Dvije trećine mladih (66%) nikada se nije osetilo diskriminisano niti je doživjelo nepravdu u svom okruženju. Sa druge strane, 34% anketiranih se osjetilo diskriminisano u određenoj mjeri.
Najčešći razlog zbog koga su ispitanici bili diskriminisani je njihov materijalni položaj. Polovina mladih nije imala negativna iskustva sa osobama koje su druge vjere, nacionalnosti ili seksualne orijentacije.
Bliske ljude koji pripadaju drugoj vjerskoj zajednici u odnosu na ispitanike, navodi da nema gotovo trećina – 32%.
Da su im bliski ljudi koji pripadaju drugoj vjerskoj zajednici i članovi porodice, navodi 5% anketiranih.
Više od polovine mladih (52%) navodi da u svom okruženje nema bliske ljude koji pripadaju drugoj seksualnoj orijentaciji u odnosu na njih.
Da su negativno iskustvo imali sa pripadnicima druge nacionalnosti, iznad proseka su isticali Romi, od 15 do 19 godina starosti, sa osnovnim obrazovanjem ili oni koji su još uvek u procesu školovanja, a svoju budućnost vide u nekom drugom gradu u Srbiji, a ne u Beogradu.
Zašto ne izlaze na izbore
Istraživanje Cesida je obuhvatilo i razmišljanje mladih o politici i demokratiji i njihovo učešće u političkom životu Srbije.
Većina mladih ljudi u Srbiji, više od 80 odsto, ne vidi ni jednog političkog aktera, bilo da se radi o ličnosti ili političkoj partiji, koji zastupa i štiti njihove interese.
Kako navodi Cesid, ovakva percepcija političkog trenutka je uslovila i to da među mladim ljudima tek svaki treći tvrdi da redovno učestvuje u izbornom procesu, dok je kod preostalih ispitanika izlazak na izbore uslovljen trenutnom motivacijom, a ne željom da se izbore za sebe i svoj glas.
Upravo je kod građana koji ne učestvuju u izbornom procesu iznad prosjeka visok procenat onih koji se slažu sa kontroverznim stavom da nedemokratski režimi ponekad mogu biti bolji i korisniji za podanike od demokratskih.
U ovom trenutku u Srbiji manje od polovine građana uzrasta 15 do 30 godina (47 odsto) vjeruje u vrijednosti demokratije kao najboljeg sistema vladavine.
Evropska unija da, NATO ne!
Istovremeno, veliki broj mladih, njih 49 odsto, pokazuje zabrinutost zbog pravca u kome se kreće država u kojoj žive što, navodi Cesid u objašnjenju, daje dodatni motiv da napuste zemlju i smanjuje želju da se aktivnije uključe u pozitivne promjene u njoj.
Mladi u Srbiji imaju i jasno definisane stavove prema evroatlantskim integracijama. Duplo više mladih u Srbiji ima želju da njihova zemlja jednog dana postane dio EU, u odnosu na one koji se protive toj ideji.
Članstvo u NATO alijansi je i dalje veoma nepopularnom među mladima i uživa podršku tek svakog devetog ispitanika.
(Ne)rado Srbin ide u vojnike
Kada je u pitanju odnos mladih u Srbiji prema vojnom roku i eventualnom učešću u ratnim sukobima za zaštitu interesa naroda kome pripadaju, stiče se utisak da se smanjuje procenat onih koji su imaju želju da učestvuju u ovoj vrsti aktivnosti.
Procenat mladih koji podržavaju ponovno uvođenje vojnog roka je 45 odsto, naspram 44 odsto onih koji se protive toj ideji.
Kada je riječ o aktuelnoj temi rješavanja sudbine Kosova i Metohije, ulazak u oružani sukob radi rješavanja ovog pitanja podržava tek svaki peti ispitanik.
Većina mladih nije spremna da ratuje za ostanak Kosova i Metohije u Srbiji, najveći procenat ispitanika se i dalje nada da će južna pokrajine ostati u sastavu Srbije, a nešto manje njih vjeruje da predstoji dugogodišnji zamrznuti sukob koji neće biti riješen tako lako.
Negativan stav koji mladi u Srbiji gaje prema NATO paktu u velikoj meri boji i njihov odnos prema trenutnom ratu koji bukti u Ukrajini.
Ispitanici kao glavnog krivca izdvajaju državu koja je napadnuta i njene zapadne saveznike, prevashodno NATO pakt, vođeni iskustvom kroz koje je Srbija prošle u devedesetim godinama prošlog vijeka.
Na stavove mladih po pitanju Ukrajine svakako utiče i primat ruskog narativa, koji je doveo do toga da se tek 18 odsto učesnika u ovom istraživanju slaže sa izjavom Rusija je agresor u Ukrajini i Ukrajina samo pokušava da se zaštiti.
Protiv rialiti programa
Kada je reč o informisanju mladih u Srbiji, najveći procenat mladih navodi da je Instagram prvi mediji koji otvore ujutru u potrazi za informacijama – 29%. Mladi u Srbiji se o društvenim, političkim, ekonomskim i drugim važnim temama najčešće informišu putem RTS-a (23%), PRVE (20%), “Blica” (14%) i N1 (14%).
Rijaliti programe ređe od jednom nedeljno prati 45% mladih, dok 33% mladih navodi da ne zna, ne može da proceni koliko često prati rijaliti programe.
Najveći procenat mladih u Srbiji se u pot punosti slaže i slaže sa idejom da bi država trebala da interveniše i zabravi rijaliti programe.
Skoro trećina mladih (30%) navodi da je povremeno izloženo govoru mržnje i nasilju preko medija koje prati, dok petina mladih navodi da je retko izložena govoru mržnje i nasilju na medijima. S druge strane, 24% mladih navodi da je redovno izložena govoru mržnje i nasilju na medijima koje prati.
Najnovije vijesti Srpskainfo i na Viberu