To su imena prototipova podvodnih dronova koje su nedavno predstavile Australija i Sjedinjene Američke Države. Stručnjaci ocjenjuju da bi ovi podvodni dronovi, koji bi mogli da budu budućnost podvodnog ratovanja, minimizovali rizik po ljudski život.
Upotreba vazdušnih dronova je sada uobičajena u ratovima. SAD su ih intenzivno koristile u sukobima u Iraku i Avganistanu još 1990-ih godina, a noviji, jeftiniji dronovi postali su ključna vojna sredstva za obe strane u ruskoj invaziji na Ukrajinu, piše CNN. Kijev je takođe razvio pomorske dronove koji se kreću po vodenoj površini. Oni su nanijeli teške gubitke mnogo većim i skupljim brodovima ruske Crnomorske flote.
Vazdušni i pomorski dronovi koji se kreću po vodenoj površini mogu da se kontrolišu pomoću satelita i svjetlosnih i radio talasa, ali ne funkcionišu na isti način. Studija iz 2023. godine, objavljena u švajcarskom časopisu Senzors, navodi da je za podvodnu komunikaciju potrebno više energije, ali da, pritom, dolazi do značajnog gubitka podataka zbog faktora kao što su temperatura vode, salinitet i dubina.
Proizvođači nove generacije podvodnih vojnih dronova (UUV) ne objašnjavaju kako planiraju da prevaziđu probleme u komunikaciji sa njima, međutim kada je prošlog mjeseca predstavila “Goust šark”, Australija ga je opisala kao “najnapredniji podvodni dron na svijetu”.
–Goust šark će ratnoj mornarici obezbijediti dalekometnu, prikrivenu, autonomnu podvodnu borbenu sposobnost koja omogućava stalno prikupljanje obavještajnih podataka, nadzor, izviđanje i udare – saopštili su iz australijskog ministarstva odbrane, dodajući da se očekuje da će prvi modeli iz redovne proizvodnje biti isporučeni krajem naredne godine.
The United States has completed the first full-scale test at sea of a futuristic underwater drone able to hibernate on the seabed.
The Manta Ray prototype, produced by US aviation giant Northrop Grumman, is part of a US navy project to develop a new class of underwater drones… pic.twitter.com/CRd5KSGFj2
— Jet Ski Bandit (@fulovitboss) May 12, 2024
Australijski zvaničnici i zaposleni u kompaniji “Anduril Australija”, koja proizvodi podvodni dron, rekli su da ne mogu da daju detalje o specifikacijama “Goust šarka” jer su i dalje tajna. Oni su, međutim, pohvalili brzinu kojom se od ideje došlo do testiranja, pošto je projekat započet prije dvije godine.
-Za nas je prilično neobično da se pridržavamo rasporeda i budžeta – rekla je novinarima Šej Arnot, viša potpredsjednica inženjeringa u Andurilu, dok je naučnica u oblasti odbrane Tanja Monro navela da isporuka prvog prototipa “Goust šarka”, prije roka, postavlja “novi standard za brzinu koja je neophodna”.
Ema Solzburi, saradnica u britanskom Savjetu za geostrategiju, kaže da “Goust šark” izgleda veoma slično kao podvodni dron “Orka”, razvijen u Sjedinjenim Državama.
-Pretpostavljam da su svi oni određeni za otprilike slične zadatke – stalnu obavještajnu, nadzornu, izviđačku i udarnu sposobnost, posebno u oblasti protivpodmorničkog ratovanja – navodi Solzburi.
Američka mornarica je ovaj dron, koji je kontruisala kompanija Boing, opisala kao “vrhunsku autonomnu podmornicu bez ljudske posade koja koristi dizel i električni pogon” stvorenu za “izvođenje raznih misija”.
Modularno opterećenje znači da bi “Orka” teoretski mogla da nosi različite vrste oružja u zavisnosti od zadatka ili da bude opremljena specijalizovanom opremom za izviđanje ili eventualno prikupljanje obavještajnih podataka. Iz Pentagona kažu da planiraju da nabave još pet podvodnih dronova, ali nisu precizirali vremenski okvir.
Direktorka u Andurilu Kris Broze kaže da su kompanija i Australija u procesu dokazivanja da se “ove vrste sposobnosti mogu izgraditi mnogo brže, mnogo jeftinije i mnogo pametnije”, a iz kompanije su naveli da će “Goust šark” u potpunosti biti razvijena na domaćem terenu, te da će moći da se izvozi nakon što bude postao dio australijske pomorske flote.
Manta rej
Širom Pacifika, Orka nije jedini podvodni dron koji se trenutno pravi u Americi, pošto je najnoviji dodatak tom arsenalu “Manta rej”, prototip koji je razvila kompanija “Nortrop Gramen”, a koji je testiran u južnoj Kaliforniji u februaru i martu ove godine.
Agencija za odbrambene napredne istraživačke proizvode (DARPA), ogranka Pentagona koji je zadužen za razvoj novih tehnologija, vidi snagu “Manta reja” u njegovoj modularnosti, odnosno u mogućnosti prilagođavanja tereta koji nosi u odnosu na zadatu misiju.
Prema informacijama iz Nortrop Gramena, dron može da se rastavi, ukrca u pet standardnih brodskih kontejnera, transportuje gdje treba i ponovo sastavi na licu mesta. Prototip je napravljen u Merilendu, a zatim ponovo sastavljen na obali Kalifornije.
-Kombinacija modularnog kopnenog transporta, montaže na licu mjesta i naknadnog postavljanja predstavlja jedinstvenu sposobnost za izuzetno veliki podvodni dron – kaže Kajl Verner, direktor programa “Manta rej” u agenciji DARPA.
Ističe da modularni metod transporta znači da “Manta rej” može da uštedi unutrašnju energiju za svoju misiju, umjesto da je koristi kako bi stigao do lokacije gdje treba da obavi zadatak. Poput Orke, Manta rej nije razvijen tako brzo kao Goust šark. Istovremeno, iz agencije DARPA nije naveden cilj uvođenja Manta reja u američku flotu.
-DARPA sarađuje sa američkom mornaricom na narednim koracima za testiranje i tranziciju ove tehnologije – navode iz agencije.
U međuvremenu, Kina, koju je američka vojska opisala kao “stalnu prijetnju” u Pacifiku, takođe napreduje u pogledu razvoja podvodnih dronova, ističe Solzberi.
-Iako nema mnogo detalja, kao i u vezi sa većinom kineskih kapaciteta, oni ih razvijaju barem u poslednjih 15 godina i, po svemu sudeći, sada imaju nešto slično Orki (ali sa torpedima) u fazi testiranja – kaže ona.
Ekspert za podmornice H. I. Saton navodi da Peking verovatno razvija najmanje šest ogromnih podvodnih dronova.
-Pored Australije, Sjedinjenih Država i Kine, na podvodnim dronovima rade i Kanada, Francuska, Indija, Iran, Izrael, Severna Koreja, Norveška, Rusija, Južna Koreja, Ukrajina i Velika Britanija – kaže Saton, prenosi NIN.
Najnovije vijesti Srpskainfo i na Viberu