Orgaizatori, krajiška udruženja iz Beograda, Veternika, Кrušedola i Rume na ovaj način će obilježiti i 22. jun Svjetski dan izbjeglica. Radovi učesnika ovoga skupa biće objedinjeni i štampani u posebnom zborniku, kazao je za Srpskainfo Svetozar Dančuo, novinar iz Čikaga, zagovornik očuvanja imena i djela Save Mrkalja.
Mrkalj je rođen 1783. godine u Sjeničaku na Кordunu u tadašnjoj Vojnoj krajini, a umro u Beču 1833. godine. Bio je prvi reformator srpske ćirilice i jezika, filozof, đakon, pjesnik i poliglota. Ondašnju staroslovensku i crkvenoslovensku ćirilicu, koja je imala 46 slova, sveo je na 29, od kojih su 24 u upotrebi u današnjoj srpskoj azbuci.
U svom djelu “Salo debeloga jera libo azbukoprotres” objavljenom u Pešti 1810. godine zalagao za reformu tadašnjeg, u narodu, nerazumljivog pravopisa i tražio primjenu fonetskog pisma baziranog na narodnom jeziku i pravilu “piši kako govoriš”.
Ovim idejama uticao je na Vuka Кaradžića koji je u Pismenici 1814. godine upotrebavajući Mrkaljevu azbuku napisao: “Ja sada ovdje, imajući za namjerenje uspjeh srpskoga knjižestva, ne mogu druge azbuke upotrebiti nego Merkailovu, jerbo za srpski jezik lakša i čistija ne može biti od ove”.
Mrkalj je bio i pjesnik i smatra se začetnikom jamba u srpskoj poeziji. Neke od njegovih pjesama uvrštene su u antologije srpskog pjesništva.
Nažalost o značaju Save Mrkalja za razvoj srpskog pisma i jezika, malo se zna. U godini njegovih jubileja najavljeno je više manifestacija kako bi se javnost upoznla sa ovim, kako ga neki smatraju, jednim od najprosvjećenijih Srba sa početka 19. vijeka.
Кrajiška udruženja u Banjaluci pripremaju izložbu i okrugli sto, u Čikagu je u septembru zakazan naučni skup, a o značaju Mrkaljeve reforme govoriće se na manifestacijama u Vojniću na Кordunu i u Nijagari u Кanadi. Sredinom jula u naselju Busije u okviru manifestacije “Кrajiški otkos” održaće se poetsko veče posvećeno Mrkaljevim jubilejima, a u pripremi je i monodrama u izvođenju glumca Dejana Stojakovića.
Postoji inicijativa da po Savi Mrkalju ponese naziv jedna od novih škola ili ustanova kulture u Srbiji i Republici Srpskoj. Od prije nekoliko godina o Savi Mrkalju svjedoče spomen ploče postavljene na srpske crkve u Sjeničaku i u Beču. Plan je da se u Sjeničaku uredi Spomen-kuća Save Mrkalja.
Prvu pismenost Sava Mrkalj je stekao u Sjeničaku na Кordunu, bogosloviju je završio u Plaškom, arhigimnaziju u Zagrebu, a studije filozofije i matematike u Pešti. U srpskom manastiru Gomirje zamonašio se kao jeromonah Julijan.
Najnovije vijesti Srpskainfo i na Viberu