Magazin

Magična moć minerala, biljaka i moderne medicine (72): Šta je virus

Ljudsko tijelo liči na veoma vrijedan dijamant smješten u sef, koji dobija najbolju moguću njegu i zaštitu.

FOTO: SINIŠA PAŠALIĆ/RINGIER

Neki organizmi koji napadaju tijelo djeluju kao iskusni lopovi. Jedan od najpoznatijih i najznačajnijih lopova jeste virus.

Taj organizam, čijeg smo postojanja postali svjesni tek kada je otkriven elektronski mikroskop, ima previše jednostavnu strukturu i previše je mali da bi se smatrao ćelijom. Pošto njihova veličina varira od 0,1 do 0,28 mikrona, virusi se isključuju iz svijeta živih organizama.

Iako ih posmatramo kao da su izvan svijeta živih organizama, virusi nesumnjivo posjeduju neke izuzetne sposobnosti kao živi organizmi. Detaljnije ispitivanje života virusa najvjerovatnije će to razjasniti. Virusi u živim organizmima egzistiraju isključivo kao paraziti. To znači da ne mogu da prežive ako se ne smjeste u biljnu, životinjsku ili ljudsku ćeliju, i ako ne koriste njenu hranu i energiju. Virusi nemaju sistem koji bi im omogućio da samostalno preživljavaju. Kao da su toga svjesni, oni vješto ulaze u ćeliju i kada je zauzmu sa istom spretnošću je pretvaraju u „fabriku za proizvodnju virusa”, koja proizvodi njihove sopstvene kopije.

Ovaj plan koji su virusi razvili da bi napali ćeliju veoma je prefinjen i inteligentan. Na prvom mjestu, virus mora da odredi da li mu ćelija odgovara ili ne. Mora da bude veoma pažljiv i do detalja odredi svoju odluku, jer i najmanja greška može da prouzrokuje njegovu smrt. Da bi izbjegao takav kraj, koristi svoje naročite receptore da provjeri da li mu ćelija odgovara ili ne. Njegov sljedeći važan korak ogleda se u pažljivom lociranju unutar ćelije.

Virus zbunjuje ćeliju taktikom koju primjenjuje i tako izbjegava da bude primjećen.

Evo kako se to odvija: ćelija transportuje nov DNK virusa u sopstveno jedro. Misleći da proizvodi protein, ćelija počinje da umnožava taj novi DNK. DNK virusa se vrlo lukavo skriva da ćelija nehotice postaje fabrika svojih neprijatelja i proizvodi viruse koji će je na kraju uništiti. Ćelija veoma teško prepoznaje nasljednu strukturu virusa kao neprijateljsku.

Virus se locira unutar ćelije toliko dobro da bezmalo postaje dio nje. Pošto je proces umnožavanja završen, virus i drugi novi virusi odvajaju se od ćelije da isti proces ponove u drugim ćelijama. Tokom procesa, zavisno od vrsta virusa i ćelije, virus može da ubije ćeliju domaćina, ošteti je, promijeni ili jednostavno ne učini ništa.

Još uvijek nema odgovora na pitanje kako ćelija, koja funkcioniše pod strogim nadgledanjem kontrolnog mehanizma, može da bude toliko obmanuta da se pretvori u fabriku virusa. Zapanjujuće je da virusi, koji imaju veoma specifičnu strukturu, ali se čak ne ubrajaju u žive organizme, mogu da djeluju toliko inteligentno i smisle i isplaniraju tako dobru strategiju.

Virus ima takve osobine koje mu savršeno omogućavaju da koristi sisteme koji rade unutar ćelije. Očigledno je da je sila koja je stvorila virus takođe dobro informisana o krajnje složenim principima rada jedne ćelije.

Iako je minijaturan, virus može da napadne, a ponekad čak prouzrokuje smrt ljudskog tijela, koje je milionima puta veće od njega. To je biće koje nam takođe dolazi od Tvorca i podsjeća ljude na njihove slabosti.

Harun Jahi, iz knjige „Čudo imunog sistema”

(Nastaviće se)