U domovima zdravlja objašnjavaju da se pacijenti najčešće žale na smetnje koncentracije, pamćenja, iritabilnost, nesanicu, doživljaj usamljenosti i tjeskobe.
– Ljude najviše uznemiravaju izolovanost, smanjenje socijalnog kontakta, strah i opreznost. A dugotrajna izloženost stresu svakako može da utiče na mentalno zdravlje i razvoj depresivnih i anksioznih tegoba. Mjere koje su donete dovode vremenom do gubitka socijalne mreže, promene načina života, gubitka prijatelja ili drugih društvenih grupa koje su ljudima bile važne. Neki su izgubili posao i finansijsku sigurnost što može rezultirati tugom, padom volje i interesovanja, poremećajem sna i apetita, pada samopouzdanja, razvoja osećanja krivice i samooptuživanja. Sva ova simptomatologija ometa funkcionisanje i tada je potrebno potražiti stručnu pomoć – upozorava Tanja Radosavac, psihoterapeut u Domu zdravlja Banjaluka.
Naglašava da je važno obratiti pažnju i na ljude koji su izgubili nekog od članova porodice tokom pandemije.
– Kod nekih se mogu očekivati patološki oblici tugovanja, kao što je nemogućnost da se počne tugovati za gubitkom ili hronično žalovanje. S druge strane, ljudi koji su preboleli virus, često su zaokupljeni mislima o preživljenom iskustvu, snovima, kao i situacijama koje ih podsećaju na ta iskustva. Kao simptomi se javljaju izbjegavanje podsetnika na gubitak, povlačenje, nesanica, niska tolerancija na frustracije, osjećaj beznadežnosti i besmislenosti. Sva navedena simptomatologija može ometati osobu u funkcionisanju – objašnjava Radosavac.
Maja Kovačević, koordinatorica rada savjetodavne linije Plavi telefon, kaže da im se građani najčešće obraćaju upravo zbog problema sa mentalnim zdravljem.
– Najčešće teme o kojima razgovaraju jesu strah i anksioznost, depresivnost, usamljenost, suicidalne misli i samopovređivanje – kaže Kovačevićeva.
Prema njenim riječima, broj savetodavnih razgovora o mentalnom zdravlju ove godine je pet puta veći u odnosu na period prije pandemije.
– Prije početka pandemije, nije bio nijedan poziv koji se odnosio na osjećaj usamljenosti, dok je sada to jedna od najčešćih tema o kojima razgovaraju ljudi koji nas zovu. Takođe, broj poziva zbog depresivnosti je prije pandemije bio pet puta manji u odnosu na danas. Isto tako, broj poziva koji se tiču sucidalnih misli i ideja je četiri puta veći sada nego u odnosu na period prije pandemije – naglašava Kovačevićeva.
Stručnjaci upozoravaju da su svi oni koji se suočavaju sa depresijom, a posebno ako se ne liječe, pod rizikom su da se ubiju.
A u Srpskoj su od januara do septembra ove godine evidentirana 162 samoubistava, podaci su MUP RS.
– Ove godine je samoubistvo počinilo 120 muškaraca i 42 žene. U najvećem broju evidentiranih slučajeva, osobe su bile starosne dobi preko 60 godina, te između 50 i 60 godina. Najveći broj samoubistava je počinjen vješanjem, pa upotrebom vatrenog oružja i utapanjem – rekli su u MUP RS za Srpskainfo.
Istraživanja pokazuju da ljudi sa teškim mentalnim poremećajima umiru prerano – čak dvije decenije ranije, te da je depresija jedan od vodećih uzroka invaliditeta.
Iz Ministarstva zdravlja RS nedavno su saopštili da zbog mentalnih smetnji godišnje u Srpskoj bude pregledano 30.000 građana, od čega 3.000 bude hospitalizovano, dok je oko 500 u akutnoj fazi liječenja.
U Klinici za psihijatriju UKC RS kažu da su prošle godine, zbog striktnog poštivanja epidemioloških mjera, uglavnom primali hitne slučajeve, a riječ je o pogoršanjima kod pacijenata koji su već ranije bili u tretmanu.
– Najčešće su bili prisutni simptomi poremećaja iz kruga anksioznodepresivnih stanja. Ovo je očekivano, s obzirom na brojne faktore koji su stvarali osjećanje nesigurnosti za budućnost, za život bliskih osoba i vlastiti život – isitče za Srpskainfo načelnica ove klinike dr Nera Zivlak Radulović.
Prema njenim rečima, kao posljedica dobijanja kovida 19 i pomenutih psiholoških uzroka, mogu da se jave stanje akutne reakcije na stres, anksiozni ili depresivni poremećaj ili kombinacija u vidu anksioznodepresivnog poremećaja.
– Kao posljedica direktnog delovanja virusa na tijelo i mozak, mogu da se jave akutni moždani sindromi – konfuznosmetena i delirantna stanja. Ovi sindromi su uzrokovani različitim uticajima bolesti na mozak osobe, kao što su poremećaj cirkulacije, nedostak kiseonika, infektivno stanje uzrokovano uticajem virusa na mozak – kaže dr Zivlak Radulović.
Najnovije vijesti Srpskainfo i na Viberu