Od atributa imao je magičnu štaku i verige, jedino on uz Svetog Petra i Svetog Hrisogona. Vjerovalo se da je Sava učestvovao u stvaranju sveta i njegovoj obnovi.
On je putujuće božanstvo, putuje po srpskim zemljama, zavodi red i blagostanje, uči narod kako da ore, kopa, kresanjem ognjila kako da dobije vatru, žene uči da kuvaju, mijese hljeb, tkaju, pletu, prave sir i kiselo mlijeko, kovače da kuju vruće gvožđe, zatim kako se sadi loza, kako se dobija vino… Sve te njegove uloge upućuju na postavku da je na njega prenijeta uloga staroslovenskog božanstva Dažboga.
Po jednoj narodnoj pjesmi, kada su sveci dijelili uloge, Sveti Sava je uzeo led i mraz. Po legendama sličnim pričama o Isusu, Orizisu, Mitri, on je oduzeo đavolu Sunce, povratio slijepom vid, oživljavao mrtve, bolesnicima vraćao zdravlje, okamenio čobanina sa ovcama, pretvorio skorup u kamenje, a svoje hrtove u vukove, razgovarao sa životinjama, proklinjao svakoga ko bi mu prkosio, a kletve bi mu se ispunjavale. Blagosiljao je milosrđe i pijetla, koji mu je postao atribut. Dodirom njegove štake potekla bi voda iz kamena, pretvarao je ljude u životinje, pomagao porodiljama da se lako porode, otvarao zaključana vrata, presušivao vode, spasavao ljude od đavolove vlasti, pokretao planine, gradove pretvarao u jezera, stvorio medveda, vuka, vjevericu…. Pred njim bježe đavoli, žabe prestaju da krekeću. Kao zaštitnik vukova, on je vučje božanstvo. Na svoj dan Sava se popne na krušku, pozove sve vukove, nahrani ih i odredi čije torove ima da posjećuju za godinu dana.
Po narodnom predanju, jednom je Sveti Sava došao u neku mračnu zemlju punu miševa koji su nanosili pustoš. Onda Sava stvori mačku od svoje rukavice i ona podavi sve miševe. Mračna zemlja je donji ili drugi svijet, a miševi su sjenoviti, u njih su ušle duše pokojnika.
Po predanju, Savino tijelo nije moglo da izgori na Vračaru, kod Beograda, na običnoj vatri. Onda je naložena vatra od vinove suhe loze i maslinova granja te je tako sagorjelo. Dok mu je tijelo gorjelo, dogodilo se pomračenje Sunca.
Kada je ljudima bila potrebna Savina pomoć u nevoljama, pozivali su ga sa vrhova brda. Po vjerovanjima, Sveti Sava predvodi gradonosne oblake. Kada naiđu, glasno se govorilo: „Sveti Savo, svoja goveda vrati iz našeg sela.” Za dan Svetog Save posti se sedam ili 15 dana, ne jede se meso četvoronožnih životinja, da ne bi vuci klali stoku. Za vrijeme posta ne vade se noževi iz nožnica, ni britve iz korica, grebeni i makaze su sklopljeni, ne upotrebljavaju se vretena i motovila, da se vuci ne motaju oko torova. Ako zagrmi na dan Svetog Save, onda će, po vjerovanju, nastati veliki događaji u zemlji: „Grom zagrme na Svetog Savu, grom zagrme kad mu vrijeme nije”.
Ima priličan broj izvora koji imaju nazive po Svetom Savi i oni su, po vjerovanju, ljekoviti; neke od njih je Sveti Sava otvorio dodirom svoje štake o kamen. On je u hercegovačkom Podveležju štakom presušio mnoge izvore i rijeke. Neka mjesta prozvana su po njemu, jer se na njima odmarao: Počivala Svetog Save, Stolica Svetog Save, Trpeza Svetog Save, Lakat Svetog Save…
(Nastaviće se)
Raniji tekstovi:
Zagonetna istorija Srba (21): Solarni, zvjezdani i lunarni kultovi na tlu Balkana
Zagonetna istorija Srba (22): Razapeti između 2 carstva
Zagonetna istorija Srba (23): Konstantinov krst
Zagonetna istorija Srba (24): Atila
Zagonetna istorija Srba (25): Justinijan
Zagonetna istorija Srba (26): Dolazak Slovena
Zagonetna istorija Srba (27): Velesovo nasljeđe
Zagonetna istorija Srba (28): Odnos s Rusima
Zagonetna istorija Srba (29): Srednjevjekovna Srbija
Zagonetna istorija Srba (30): Srbi neposredno prije Nemanjića
Zagonetna istorija Srba (31): Nemanjići i bogumili
Zagonetna istorija Srba (32): Sveta loza
Zagonetna istorija Srba (33): Mladost Svetog Save
Zagonetna istorija Srba (34): Sveti Sava i Sion
Najnovije vijesti Srpskainfo i na Viberu