Rođen je u Čongradu, u Mađarskoj, 26. oktobra 1893. godine, svoje prve stihove napisao je u Temišvaru, a u Beograd je, nakon što je Prvi svjetski rat proveo u ratnoj bolnici i na frontu, došao 1919.
Oprobao se kao profesor, novinar, urednik, književni kritičar, zanimali su ga film i fotografija… Kao ataše, boravio je u Berlinu, potom je izvještavao iz Španije, a period između 1935. i 1941. godine proveo je u diplomatskoj službi u Berlinu i Rimu. Drugi svjetski rat ga je zatekao u Rimu, odakle je preko Madrida i Lisabona stigao u London, u kome je, kao protivnik komunističke ideologije, kao emigrant živio do 1965. Umro je u Beogradu 1977. godine.
Uveo je pojam “sumatraizam”, kao novi književni pokret. Slično kosmizmu Sibe Miličića, zenitizmu Ljubomira Micića, hipnizmu Radeta Drainca, bio je to pokušaj da se poezija pretvori u nešto više, u društveni pokret. Početak XX vijeka bio je prepun takvih pokušaja u Evropi (vidjeti „Katalog novog sveta“).
Neki publicisti, poput Dragoša Kalajića, smatraju ga za autentičnog hiperborejca, koji nikada nije ni skrivao svoju desničarsku orijentaciju. No manifest “sumatraizma” mogao bi se posmatrati kao suprotan, potpuno ljevičarski koncept. Još bolje mogao bi se posmatrati kao “hologramska paradigma” o kojoj pišu Daglas Hofštater ili Dejvid Bom. Heraklitovski koncept da je “priroda jednaka u svim svojim dijelovima” svakako je bio interesantan pjesniku Crnjanskom. Do tih ideja mogao je doći čitajući djela ruskih religijskih filozofa poput Dostojevskog ili Solovjeva.
Ovaj pokret započeo je upravo pjesmom “Sumatra”. Ostrvo Sumatra, kao motiv, pojavljuje se i u njegovim proznim djelima, ali uvijek ima istu simboliku. Ovo daleko indonežansko ostrvo za Crnjanskog je simbol povezanosti u svijetu, jedinstva svega što na njemu prebiva, dakle, sumatraizam nalaže da su svi i sve na svijetu jedno. Zato, kako je sam Crnjanski rekao, ako na Sumatri leptir mahne krilima ili procvjeta novi cvijet, uticaj toga osjetiće se širom Zemlje.
Nakon što je Crnjanski napisao i objavio pjesmu “Sumatra”, urednik “Srpskog književnog glasila”, Bogdan Popović, zamolio je pjesnika da napiše i objašnjenje ove pjesme. Tako je nastalo djelo “Objašnjenje Sumatre”, koje je na kraju postalo manifest sumatraizma.
(Nastaviće se)
Raniji tekstovi:
Srpski vizionari tehnosvijeta (1): Spiritisti i vidovnjaci
Srpski vizionari tehnosvijeta (2): Masonska tvorevina kralja Aleksandra
Srpski vizionari tehnosvijeta (3): Dragutin J. Ilić, distopijski vizionar
Srpski vizionari tehnosvijeta (4): Poslije milion godina
Srpski vizionari tehnosvijeta (5): Ilićev modernizam
Srpski vizionari tehnosvijeta (6): Sukob ljudi i duholjudi
Srpski vizionari tehnosvijeta (7): Sibe Miličić, kosmista
Srpski vizionari tehnosvijeta (8): Sibe Miličić, avanturista
Srpski vizionari tehnosvijeta (9): Sibe Miličić, neshvaćeni pjesnik i slikar
Najnovije vijesti Srpskainfo i na Viberu